Chakliba Thammoise Eigini Magi Natte
- Part 4 -
Dr. Moirangthem Jiban Singh *
Krishnananda: Bibi, nangsisu angakpanihe! Chaore-sangle, leisabi mapungsu fare, fana gyan tarabra khallubani, taramdri! Nangna eibu ningsingba ngamdre, eemannaba kharagi maming hairak-u haibaduda 'Kiran' hainasu pankhiba yai. Adubu, madi eemannaba natte, maming mannaba oiramgani. Meegi machaduda keidou-bagi cheirurino? Nangna cheiruba, Kiran kouba angang-do houjik eingonda call touraklammi, angang-do mathawai nungaikhidre. Gyan khara taro. Hayeng ei nanakta lakke, ningthina wari sannasi.
Saroja: Ei nahakpu kanano haibadumadi khara-khara laksinba ngamle. Toubatabu nasaktudi ningsingba ngamdre.
Krishnananda: Kamdouna? Karamba upaina nang eibu laksinba ngamliba? Fare nangna leiribase Bangalore-gi karamba mafamdano? Ei hayeng lakke.
Saroja: Eigi nungsinaba leijei. Eingonda amuk ayetpa pibirak-kanu.
Krishnananda: Nang-ga nungsinariba nupado eisu masak munna khan-i. "Mana nang-bu tasengna nungsiba natte. Nang-gi hakchang amasung naran-nathumsingdo kallak-mihoubadagi khudum channaba tat touribane."
Saroja: (lanna takhibadagi) Kari! Ei magi maran-mathum pamlubagi-ni haibaaaa. Eigi hakchangsisu mangonda kat-thok-khre nang keidouge hairinooo….
Krishnananda: Nangnabu yabirabadi, ei mangonda nangidamak bikhya niyu hairabasu nijaruge.
Saroja: Karino nangna pamlibase? Eigi hakchansira natraga lan-thumsira? Eigi nungsinaba thugaibiganu.
Krishnananda: Bibiiiii…., nangsu amukta khanthaduna yengune, "eina nafamda nungsi fongdok-khibadi, supnatang-gi eesagi chahi 12 subata (7th Std. kari-ngei) mangairingei-dani. Matamduda nahakki eemung-manung, eema-pabung amasung nachin-nanao kanasu masak munna khangjadri. Matamduda ei lan-thum pamba khanglamkhigadra? Lan-thumgi khaluragadi nangondagi henba meiyam-ama lei. Eidi nangbu thammoi sengna nungsibani.
Saroja: Ado, eigidi nungsinaba leijare. Nangsu malemsida leiriba nupiraktagi apamba-nungsiba ama khallo. Eingondadi yetpiranu.
Krishnananda: Handak mapoksimagidi, nahakna eigi ahanba & aroibani. Eina nangbu nungsibase malemsida anisuna fangloi.
Saroja: eibu thammoi sengna nungsi haibadumadi yarage. Adubu, kamdouna thajadoino.
Krishnananda: Nangna eefamda haikhiba waheisingdo ngasidi nang kaoramalle? Eidi kaodri.
Saroja: Aay! Eina kari-kari haikhiba? Amukta hairak-une.
Krishnananda: Nahakki ta-heidraba waheisingna maram oiduna sak-khiba wasak amadagi, nangidamak matik chaba mee ama oinaba hotnabada ei ngasifaoba chahi 14 eema-eepa, eechil-eenao amatagi masak ujaba fangdri.
Saroja: Oh! Aduk sanglaba matamse! Eigi karamba haiheidraba waheina, nahakki aduk kallaba wasak? Eibu amuktadi ngakpiyu.
Krishnananda: Nangi naran leite. Laira macha oina pokluba eigi irani. Nangi ashada Chahi 12 chupna Manipurda handribani. Ngasidi, "Nang-gidamak ei thawai loubasu ngamgani, thawai thabasu ngamgani."
Saroja: (lanna takhibadagi) Hatlo! Eibu hatlo. Kaida liege nangbu? Khara thuna eibu hatlaga nang nungaina lelloko.
Krishnananda: Nang nana pangbra, Manipuri khangdabra natraga sono chubra amadi oire! Eina ngangbana ama, nangna tabana ama, nangidamak hingliba eina nangbu keidoubagi hattoino?
Saroja: Chanbiduna eingonda ayetpa pibiranu.
Krishnananda: Nupi oibi nakhoigi khongfamdi amuk soibada minok-meisa khangbatana punsigi aroiba panthung oigani. Matam leiringeida munna khanthahou. Ei nangbu thammoi sengna nungsi. Eigi nungsibabu meeraibiganu.
Saroja: Manasu eibu thammoi sengna nungsibi.
Krishnananda: "Eibuna matam ngaiyu haina ngasifaoba ngaihallamlaga, nangna atoppa nupaga nungsinaribado landro?
Saroja: Asuk kuiba matamse lottuna leiraga, houjikna eingonda eeran sinaba hotnariba karigino? Eibu hatlo! Eibu hatlaga nang nungaina lello.
Asumna, eina ngangbana ama, mana tabana ama. Mana nungaitana kappa-do tabada ei wa makha tadana ngeihak tumminna leithok-i. Kapkanu haina themlubabu, hennadum wa-wa kapthorak-i. "Malemsida nuclear & atom bomb anisi nattana atoppa khwaidagi tamthiba pumnamakpu sumhatpa ngamba khulaidi 'nupigi momon meenok & pirang-ni haibase numittuda khangba ngamkhi". Mana kappa tabada ei karimata haifam khangkhidre, pung-pang pang-thakhi. Call kakthatlaga, hayeng Mumbai-da pugadaba pot-chei loisinduna tuminna ngeihak leithok-i. Pot-chei yomsinba loiraduna ngeihak tumthage touru-i, tumba yade. Masu tumba yaramlaroi haiduna call touduna themnaba hotnei, paikhatlakte. Asumna ahingduma tumdana nongankhiba khanghoukhide.
Eigi research program-ga mari leinana tha-2 Mumbai-da training touba loiraga Bangalore-da hek thorakpaga, Saroja-gi machanupi 'Bije & Sur' thengnakhi. Makhoi animak eiga machega leinariba maongse khangdribani. Saroja-na Kamannahalli-da leikhrabasu, makhoi ani punna Tin-Factory da bara louduna leibani. Baragi yumbuduga khatna-cheinaba toubadagi eibu mateng khara pangbiyu haina chatlubani. Eechan anigi mabung saktuna, yumbuduga wari-watai khara saraga chatlage haiduna thouranglingei,….
Khanghoudana lak-khiba nonglei nungsitna purakpa amuba leichinna atiya sinba thungna pumam mamhankhi. Leppa leitana fudit-funa heitharakpa nong marakta laojao-sorok-ta leiramba khudingmak magi-magi maikei thiduna chensinnakhi. Nong hanglaga chatlage haiduna eisu ngeihak ngaibani, nong tapthabadi lairadana hennadum safu kankhatlak-khi.
Chatningbanasu loire, adubu yum thadoktuna chatpa yakhidre. Nupi ngakta leiba yumni. Eina hek leisillubasu fajade. Ei toufam khang-khide. Thenglabasu thengna hallage haiduna ngaihak amuk ngaibani, upai leite. Nong leppa-kouba leikhide.
Asumna, ngeihak khanjanaringei, eechan Bije-na…
Bije: Da, nongsisu hangdre, pungsu a youkhre, hanba farak tarani, ngasi ahingsimadi lek-khrodana?
Krishnananda: Hayengsu setliba firol-si adum setpa haiduni. Karidi upai lei. Eeswarna tamba haiduni. Fare, hayeng ayuk asidagi oina University-da asum chatkhrage.
Bije: Da, kari insang chasige?
Krishnananda: areiba ama hekta thonglo. Nongnaga kanbaga kaida amuk kari thiruge hairino?
Bije: Hoida, Soibum lei. Masiga ngapak ayaibaga thonglageko da?
Krishnananda: Um, madu Bangalore-da atangba insang-nihe.
Asumna, ahingduma ei eechansing-ga leinminnare. Numidang-gi chaklen chaba loiraduna, eechan aniga punna faminnaduna ngeihak wari-watai sannaringei, eechan Sur-na marak thatna, makha tarak-i;
To be continued ...
**** Wari asi houjik-houjik hingliba meeoi 2-gi punsi khongchat-ta yumfam oiduna ijakhibani.
Wari part by part oina meeyamda khudon tamjage.
Wari asi Krishnananda-gi punsi khongchat-pu saruk kaya thokna khaidoklaba matungda, thengnakhiba 'nungsi-nu-ngon-gi' saruk matek amabu meeyamda khudonjabani. Atoppa saruksingdusu soidana khudonjarak-khigani. Masi kanabusu hakthengnana/nakoinana singnaba natraga karemnajaba nachade. Wari asibu kupna neinabiraga punsida tougadaba/touroidabana karino haibado ningsingbiyu. Wari asi ibada yaokhiba asoi-aran khibik ngakpigani.
****
* Dr. Moirangthem Jiban Singh wrote this article for e-pao.net
The writer is a District Nodal Officer for Environment, Karnataka Health System Development & Reform Project, Chikkaballapura, Karnataka, and can be contacted at mjscholar(at)gmail(dot)com
This article was posted on February 21, 2014
* Comments posted by users in this discussion thread and other parts of this site are opinions of the individuals posting them (whose user ID is displayed alongside) and not the views of e-pao.net. We strongly recommend that users exercise responsibility, sensitivity and caution over language while writing your opinions which will be seen and read by other users. Please read a complete Guideline on using comments on this website.